ธาตุแทรนซิชัน

Homepage

ธาตุแทรนซิชัน

ธาตุแทรนซิชัน (transition elements)

ตำแหน่งของธาตุแทรนซิชันในตารางธาตุ อยู่ระหว่างหมู่ IIA และ IIIA ประกอบด้วยธาตุหมู่ IB ถึงหมู่VIIIB รวม ทั้งกลุ่มแลนทาไนด์กับกลุ่มแอกทิไนด์ ดังรูป

สมบัติของธาตุแทรนซิชัน

ธาตุแทรนซิชันทุกธาตุเป็นโลหะ แต่มีความแข็งแรง เหนียวและทนทานกว่าโลหะหมู่ A ในที่นี้จะศึกษาสมบัติของธาตุแทรนซิชันเฉพาะคาบที่ 4 เป็นธาตุคาบแรกที่มีธาตุแทรนซิชัน ประกอบด้วยธาตุที่มีเลขเชิงอะตอม 19 ถึง 36 ธาตุแทรนซิชันที่อยู่ในคาบนี้คือธาตุที่มีเลขเชิงอะตอมตั้งแต่ 21-30 ธาตุสแกนเดียม (Sc) เป็นธาตุแทรนซิชันที่มีเลขเชิงอะตอมต่ำสุด ดังรูป

ตารางเปรียบเทียบสมบัติของโลหะหมู่ A กับโลหะแทรนซิชันคาบที่ 4

ธาตุ\สมบัติ	เลขเชิง อะตอม	รัศมีอะตอม ในโลหะ(pm)	จุดหลอมเหลว (^oC)	จุดเดือด (^oC)	ความหนาแน่น (g/cm³)	IE₁ (kJ/mol)	อิเล็กโตร เนกาติวิตี
K	19	227	64	760	0.86	425	0.82
Ca	20	197	839	1490	1.54	596	1.00
Sc	21	160	1540	2730	3.0	632	1.36
Ti	22	150	1680	3260	4.5	661	1.54
V	23	140	1900	3400	6.1	648	1.63
Cr	24	130	1890	2480	7.2	653	1.66
Mn	25	140	1240	2100	7.4	716	1.55
Fe	26	130	1535	2750	7.9	762	1.83
Co	27	130	1500	2900	8.9	757	1.88
Ni	28	130	1450	2730	8.9	736	1.91
Cu	29	130	1080	2600	8.9	908	1.90
Zn	30	130	420	910	7.1	577	1.65

สมบัติของโลหะแทรนซิชันเมื่อเปรียบเทียบกับโลหะหมู่ 1A IIA มีความแตกต่างกันดังนี้

1. โลหะแทรนซิชันส่วนใหญ่มีจุดหลอมเหลว จุดเดือด และความหนาแน่นสูงกว่าโลหะหมู่ IA , IIA

2. โลหะแทรนซิชันมีค่า IE₁ สูงกว่าโลหะหมู่ IA , IIA ทำให้ความว่องไวในการเกิดปฏิกิริยาน้อยกว่า
โลหะหมู่ IA , IIA

3. โลหะแทรนซิชันมีรัศมีอะตอมใกล้เคียงกัน แต่รัศมีอะตอมสั้นกว่าธาตุหมู่ IA , II A และแนวโน้มใน
การเพิ่มขึ้นหรือลดลงไม่แน่นอน

4. โลหะแทรนซิชันมีค่าอิเล็กโตรเนกาติวิตีสูงกว่าโลหะหมู่ 1A 2A จึงเสียอิเล็กตรอนยากกว่า ทำให้
ความไวในการเกิดปฏิกิริยาน้อยกว่าธาตุหมู่ 1A 2A

การจัดอิเล็กตรอนของธาตุแทรนซิชัน

ธาตุแทรนซิชันมีเวเลนซ์อิเล็กตรอนไม่เกิน 1 หรือ 2 ไม่ว่าจะอยู่หมู่ใด ถ้าดูเฉพาะเวเลนซ์อิเล็กตรอนจะเหมือนธาตุหมู่ 1A หรือ 2A แต่ต่างกันที่จำนวนอิเล็กตรอนชั้นที่อยู่ถัดเข้าไป คือถ้าเป็นโลหะหมู่ 1A หรือ 2A อิเล็กตรอนชั้นที่ถัดจากเวเลนซ์อิเล็กตรอนเข้าไปจะเท่ากับ 8 แต่ถ้าเป็นโลหะแทรนซิชันจำนวนอิเล็กตรอนของชั้นที่ถัดจากเวเลนซ์อิเล็กตรอนเข้าไปจะมีจำนวนไม่แน่นอน การจัดอิเล็กตรอนของโลหะแทรนซิชันคาบที่ 4 เป็นดังนี้

ตารางแสดงการจัดอิเล็กตรอนเปรียบเทียบระหว่างธาตุ IA , II A , (K,Ca) กับธาตุแทรนซิชันคาบที่ 4

ธาตุ	เลขเชิงอะตอม	การจัดอิเล็กตรอนในระดับพลังงานย่อย	จำนวนอิเล็กตรอนในระดับพลังงาน
K	19	1s²2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d⁰ 4s¹ หรือ [Ar] 3d⁰ 4s¹	2, 8, 8, 1
Ca	20	1s²2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d⁰ 4s² หรือ [Ar] 3d⁰ 4s²	2, 8, 8, 2
Sc	21	1s²2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d¹ 4s² หรือ [Ar] 3d¹ 4s²	2, 8, 9, 2
Ti	22	1s²2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d² 4s² หรือ [Ar] 3d² 4s²	2, 8, 10, 2
V	23	1s²2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d³ 4s² หรือ [Ar] 3d³ 4s²	2, 8, 11, 2
Cr	24	1s²2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d⁵ 4s¹ หรือ [Ar] 3d⁵ 4s¹	2, 8, 13, 1
Mn	25	1s²2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d⁵ 4s² หรือ [Ar] 3d⁵ 4s²	2, 8, 13, 2
Fe	26	1s²2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d⁶ 4s² หรือ [Ar] 3d⁶ 4s²	2, 8, 14, 2
Co	27	1s²2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d⁷ 4s² หรือ [Ar] 3d⁷ 4s²	2, 8, 15, 2
Ni	28	1s²2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d⁸ 4s² หรือ [Ar] 3d⁸ 4s²	2, 8, 16, 2
Cu	29	1s²2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d¹⁰ 4s¹ หรือ [Ar] 3d¹⁰ 4s¹	2, 8, 18, 1
Zn	30	1s²2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d¹⁰ 4s² หรือ [Ar] 3d¹⁰ 4s²	2, 8, 18, 2

สารประกอบของโลหะแทรนซิชัน

สารประกอบของโลหะแทรนส่วนใหญ่จะมีสี (คลิ้กชมภาพแสดงสีของสารละลายของสารประกอบของโลหะแทรนซิชัน) ในขณะที่สารประกอบของโลหะหมู่ A และสารละลายของสารประกอบของโลหะหมู่ A จะใสไม่มีสี ยกเว้นสารประกอบของ Pb เป็นโลหะหมู่ 4A แต่มีทั้งชนิดที่มีสีและไม่มีสี (คลิ้กชมภาพเปรียบเทียบสีของสารละลายของสารละลายของโลหะแทรนซิชันกับโลหะหมู่ A) พบว่าสีของธาตุแทรนซิชันจะสัมพันธ์กับเลขออกซิเดชันของธาตุแทรนซิชันนั้น ๆ ดังตัวอย่าง

ตัวอย่างสีของสารประกอบและ ไอออนของธาตุแทรนซิชันบางชนิดกับเลขออกซิเดชัน

สูตร	ชื่อ	เลขออกซิเดชันของธาตุแทรนซิชัน	สี
ScCl₃	สแกนเดียม (III) คลอไรด์	+3	ไม่มีสี(ขาว)
Sc₂S₃	สแกนเดียม (III) ซัลไฟด์	+3	เหลือง
TiCl₂	ไททาเนียม (II) คลอไรด์	+2	ดำ
TiS	ไททาเนียม (II) ซัลไฟด์	+2	น้ำตาล
TiF₃ , TiCl₃	ไททาเนียม (III) ฟลูออไรด์ , คลอไรด์	+3	ม่วง
TiO	ไททาเนียม (II) ออกไซด์	+2	บรอน
Cr²⁺	โครเมียม (II) ไอออน	+2	น้ำเงิน
Cr³⁺	โครเมียม (III) ไอออน	+3	เขียว
CrO₄^2-	โครเมตไอออน	+6	เหลือง
Cr₂O₇^2-	ไดโครเมตไอออน	+2	ส้ม
Mn²⁺	แมงกานีส (II) ไอออน	+2	ชมพูอ่อน
Mn(OH)₃ *	แมงกานีส (III) ไฮดรอกไซด์	+3	น้ำตาล
MnO₂*	แมงกานีส (IV) ออกไซด์	+4	ดำ
MnO₄^2-	แมงกานเนตไอออน	+6	เขียว
MnO₄^-	เปอร์แมงกาเนตไอออน	+7	ม่วงแดง
FeO	ไอร์ออน(II)ออกไซด์	+2	ดำ
Fe₂O₃	ไอร์ออน(III)ออกไซด์	+3	น้ำตาลแดง
FeSO₄	ไอร์ออน(II)ซัลเฟต	+2	น้ำเงินเขียว
CoO	โคบอลต์(II)ออกไซด์	+2	ดำ
Co₂O₃	โคบอลต์(III)ออกไซด์	+3	ดำ
Co(OH)₂	โคบอลต์(II)ไฮดรอกไซด์	+2	น้ำเงินเข้ม
NiF₂	นิกเกิล(II)ฟลูออไรด์	+2	เหลือง
NiO	นิกเกิล(II)ออกไซด์	+2	เขียว
Ni₂S₃	นิกเกิล(III)ซัลไฟด์	+3	เขียว
CuSO₄	คอปเปอร์(II)ซัลเฟต	+2	สีน้ำเงิน
CuF	คอบเปอร์(I)ฟลูออออไรด์	+1	ไม่มีสี
ZnO	ซิงค์ออกไซด์	+2	ขาว
ZnS	ซิงค์ซัลไฟด์	+2	ขาว

* ไม่ละลายน้ำ

เราไม่สามารถสรุปได้ว่าธาตุแทรนซิชันชนิดเดียวกัน เมื่ออยู่ในสารประกอบต่างชนิดแต่มีเลขออกซิเดชันเท่ากัน จะต้องมีสีเหมือนกันเสมอไป เช่น ScCl₃ กับ Sc₂S₃ เลขออกซิเดชันของ Sc ในสารประกอบทั้ง 2 ชนิด = +3 แต่สีของสารประกอบไม่เหมือนกัน
แต่อย่างไรก็ตามมีธาตุแทรนซิชันจำนวนมากที่อยู่ในสารประกอบต่างชนิด แต่มีเลขออกซิเดชันเท่ากัน พบว่ามีสีเหมือนกัน เช่น CuSO₄ Cu(NO₃)₂ กรณีนี้ Cu มีเลขออกซิเดชัน = +2 เท่ากันและพบว่ามีสีน้ำเงินเหมือนกัน (คลิ้กชมได้) ( Cu ถ้ามีเลขออกซิเดชัน = +1 จะไม่มีสี) (คลิ้ก ดูรูปสีของสารประกอบของธาตุแทรนซิชัน)

สีของสารประกอบของธาตุแทรนซิชันคาบที่ 4 เกิดจากการที่อิเล็กตรอนในระดับพลังงาน 3d มีไม่เต็ม

การที่ธาตุแทรนซิชันมีสีต่าง ๆ กันเมื่อมีเลขออกซิเดชันเปลี่ยนไป ทำให้ทราบขั้นตอนในการเกิดปฏิกิริยาของธาตุแทรนซิชัน โดยสังเกตจากการเปลี่ยนสี เช่น โครเมียม (Cr) เมื่อมีเลขออกซิเดชัน +6 จะมีสีส้ม แต่ถ้ามีเลขออกซิเดชัน +3 จะมีสีเขียว ถ้าเราต้องการเปลี่ยน Cr₂O₇^2- ซึ่ง Cr มีเลขออกซิเดชัน +6 (สีส้ม) ให้เป็น Cr³⁺ (สีเขียว) โดยให้ Cr₂O₇^2- ทำปฏิกิริยากับ H₂O₂ ดังสมการ

Cr₂O₇^2- (aq) + H₂O₂(aq) → Cr³⁺(aq) + H₂O(g) + ….

สีส้ม ไม่มีสี สีเขียว ไม่มีสี

ในการเกิดปฏิกิริยานี้ถ้าสารละลายเปลี่ยนจากสีส้มเป็นสีเขียวอย่างสมบูรณ์ ย่อมแสดงว่า Cr₂O₇^2- เปลี่ยนเป็น Cr³⁺ ตามต้องการ

แมงกานีส (Mn) เป็นธาตุแทรนซิชันที่เกิดสารประกอบได้หลายชนิด มีเลขออกซิเดชันหลายค่าและมีสีต่าง ๆ กันไป เช่น

สารประกอบของ Mn	เลขออกซิเดชันของ Mn	สี
KMnO₄	+7	ม่วง
K₂MnO₄	+6	เขียว
MnO₂	+4	เหลือง , ดำ

ถ้าเรามีสารละลาย KMnO₄ สารละลายจะเป็นสีม่วง จากนั้นเติมสารละลายอื่น ๆ เพื่อให้ทำปฏิกิริยากัน มีผลให้ KMnO₄ กลายเป็นสารประกอบชนิดใหม่ที่เลขออกซิเดชันไม่เท่าเดิม สีจึงเปลี่ยนไป เราสังเกตจากสีที่เปลี่ยนจะทราบว่าปฏิกิริยาก้าวหน้าไปถึงขั้นใด เช่น เติมสารละลาย NaOH กับสารละลาย C₁₂H₂₂O₁₁ ลงในสารละลาย KMnO₄ แล้วสังเกตการณ์เปลี่ยนสี จะพบว่ามีการเปลี่ยนสีจากสีม่วงเป็รนสีเขียวและสีเหลืองตามลำดับ แสดงว่ามีปฏิกิริยาเกิดขึ้น 2 ขั้นตอน ทำให้สารประกอบของ Mn เปลี่ยนจาก KMnO₄ เป็น K₂MnO₄ และ MnO₂ ตามลำดับ

การที่ธาตุแทรนซิชันมีเลขออกซิเดชันได้หลายค่า เป็นเพราะการจัดอิเล็กตรอนมีลักษณะพิเศษต่างจากธาตุหมู่ A ถ้าเป็นธาตุแทรนซิชันคาบที่ 4 ความพิเศษอยู่ที่ 3d กับ 4s (คาบ 5 อยู่ที่ 4d กับ 5s และต่อ ๆ ไป ) เช่น โครเมียม ( Cr ) เมื่ออยู่ในภาวะปกติและเมื่ออยู่ในสารประกอบต่าง ๆ จะมีการจัดอิเล็กตรอนดังนี้

โครเมียม	การจัดเรียงอิเล็กตรอน	เลขออกซิเดชัน	ตัวอย่างสาร
₂₄Cr	1s²2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d⁵ 4s¹ หรือ [Ar] 3d⁵ 4s¹	0	Cr
₂₄Cr⁺	1s²2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d⁵ 4s⁰ หรือ [Ar] 3d⁵ 4s⁰	+1	ไม่พบในธรรมชาติ
₂₄Cr²⁺	1s²2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d⁴ 4s⁰ หรือ [Ar] 3d⁴ 4s⁰	+2	CrO
₂₄Cr³⁺	1s²2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d³ 4s⁰ หรือ [Ar] 3d³ 4s⁰	+3	CrCl₃
₂₄Cr⁴⁺	1s²2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d² 4s⁰ หรือ [Ar] 3d² 4s⁰	+4	CrI₄
₂₄Cr⁵⁺	1s²2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d¹ 4s⁰ หรือ [Ar] 3d¹ 4s⁰	+5	CrF₅
₂₄Cr⁶⁺	1s²2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d⁰ 4s⁰ หรือ [Ar] 3d⁰ 4s⁰	+6	CrO₃

จากตาราง จะเห็นว่า โครเมียมมีเลขออกซิเดชันได้ตั้งแต่ 0 ถึง +6 อะตอมจะเสียอิเล็กตรอนในระดับพลังงานนอกสุดก่อน คือ 4s ก่อน จากนั้นจึงเสียอิเล็กตรอนที่ระดับพลังงาน 3d ทำให้โครเมียมมีเลขออกซิเดชันหลายค่า ธาตุแทรนซิชันอื่น ๆ ก็จะมีสมบัติทำนองเดียวกันนี้ จึงมีเลขออกซิเดชันได้หลายค่าและเกิดสารประกอบได้หลายชนิดเช่นกัน

แม้ว่าธาตุแทรนซิชันส่วนใหญ่จะมีเลขออกซิเดชันได้หลายค่า แต่ก็มีธาตุแทรนซิชันบางธาตุมีเลขออกซิเดชันค่าเดียว ดังตารางต่อไปนี้ แสดงเลขออกซิเดชันของธาตุแทรนซิชันคาบที่ 4

เลขออกซิเดชันที่มีวงกลมล้อมรอบเป็นค่าที่พบได้มากในสารประกอบของธาตุนั้น ๆ

สารประกอบเชิงซ้อนของธาตุแทรนซิชัน (complex compound) หรือประกอบโคออร์ดิเนชัน (coordination compounds)

สารประกอบของธาตุแทรนซิชันมี 2 แบบ คือสารประกอบทั่วไป เช่น CuSO₄ และสารประกอบเชิงซ้อนของธาตุแทรนซิชันหรือประกอบโคออร์ดิเนชัน เช่น [ Cu ( NH₃ ) ₄]SO₄

สารประกอบเชิงซ้อนของธาตุแทรนซิชันประกอบด้วย ไอออนเชิงซ้อนของธาตุแทรนซิชัน (complex ion) ร่วมกับไอออนอื่น ๆ หรือไอออนเชิงซ้อนร่วมกับไอออนเชิงซ้อนด้วยกันก็ได้ ไอออนเชิงซ้อนของธาตุแทรนซิชันประกอบด้วย อะตอมหรือไอออนของโลหะแทรนซิชันอยู่ตรงกลาง เรียกว่า central atom หรือ central ion มีกลุ่มของไอออนหรือโมเลกุลที่มีอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยวล้อมรอบ เรียกว่า ligands ระหว่างอะตอมกลางกับอะตอมที่ล้อมรอบจะสร้างพันธะโคออร์ดิเนตโคเวเลนต์ซึ่งกันและกัน (เป็นลักษณะของกรด-เบส ตามทฤษฎีของลิวอิส ซึ่งกล่าวว่า กรดคืออนุภาคที่รับคู่อิเล็กตรอนจากสารอื่น เบสคืออนุภาคที่ให้คู่อิเล็กตรอนแก่สารอื่น ) จำนวนลิแกนด์ที่สร้างพันธะกับอะตอมหรือไอออนกลาง (ล้อมรอบอะตอมกลาง) เรียกว่า เลขโคออร์ดิเนชัน

( coordination number) เช่น Co³⁺ ถูกล้อมรอบด้วยโมเลกุลของ NH₃ จำนวน 6 โมเลกุล ดังรูป

สารประกอบเชิงซ้อนต่าง ๆ อะตอมกลางจะเป็นไอออนบวกของโลหะ จึงเป็นฝ่ายรับอิเล็กตรอนจากโมเลกุลหรือไอออนที่ล้อมรอบ ฉะนั้นโลหะที่เป็นอะตอมกลางจึงมีสมบัติเป็นกรดตามทฤษฎีของลิวอิส ในขณะที่อนุภาคที่ล้อมรอบทำหน้าที่เป็นเบส อนุภาคที่ล้อมรอบอะตอมกลางในไอออนเชิงซ้อน มี 2 ประเภทคือ

ไอออนที่มีประจุลบ ได้แก่ เฮไลด์ไอออน เช่น F^-, Cl^-, Br^- , I^- และไอออนอื่น ๆ เช่น
OH^-, CN^-, SCN^- เป็นต้น ให้สังเกตว่าไอออนเชิงซ้อนของธาตุแทรนซิชันที่เกิดจากไอออนของธาตุ
แทรนซิชันถูกล้อมรอบด้วยไอออนลบ ไอออนเชิงซ้อนดังกล่าวจะเป็นไอออนลบ เช่น [Fe(CN)₆]^3- MnO₄^- CrO₄^2- Cr₂O₇^2-
โมเลกุลที่เป็นกลางที่มีอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยว เช่น H₂O , NH₃ , CO, NO ให้สังเกตว่าไอออนเชิงซ้อนของธาตุแทรนซิชัน ที่เกิดจากไอออนของธาตุแทรนซิชันถูกล้อมรอบด้วยอะตอมที่เป็นกลาง ไอออนเชิงซ้อนจะมีประจุบวก เช่น Cu(NH₃)₄²⁺

ตัวอย่าง ไอออนเชิงซ้อนที่มีประจุเป็นลบ จะมีกลุ่มไอออนที่มีประจุลบล้อมรอบ และไอออนเชิงซ้อนที่มีประจุเป็นบวกจะมีโมเลกุลที่เป็นกลางล้อมรอบ

ตัวอย่างสารประกอบเชิงซ้อน

สารประกอบเชิงซ้อนที่เกิดจากไอออนเชิงซ้อนบวกกับไอออนลบ เช่น

[ Co ( NH ₃) ₆ ]Cl₃ ประกอบด้วย [ Co ( NH ₃)₆]³⁺+ 3Cl^-

สารประกอบเชิงซ้อนที่เกิดจากไอออนเชิงซ้อนลบกับไอออนบวก เช่น K₃ [ Fe (CN) ₆] ประกอบด้วย 3 K⁺ + [ Fe (CN) ₆]^3-
สารประกอบเชิงซ้อนที่เกิดจากไอออนเชิงซ้อนบวกกับไอออนเชิงซ้อนลบ เช่น
[ Cu( NH₃ )₄ ] [ Ni ( CN ) ₄ ] ประกอบด้วย [ Cu ( NH₃ ) ₄ ]²⁺ + [ Ni (CN) ₄ ]²⁺

การเตรียมสารประกอบเชิงซ้อนของธาตุทองแดง

การเตรียมสารประกอบเชิงซ้อนของทองแดง เช่น เฮกซะแอมมีนคอปเปอร์ (II) ซัลเฟต เตรียมโดยนำ CuSO₄ .5H₂O ซึ่งเป็นผลึกสีฟ้าละลายน้ำ แล้วเติม NH₃ และเอทานอลจะได้ผลึกสีครามเข้ม ดังสมการ CuSO₄.5H₂O + 4NH₃ → Cu ( NH₃ )₄SO₄ . H₂O + 4H₂O

คอปเปอร์ (II) ซัลเฟต เตตระแอมมีนคอปเปอร์(II) ซัลเฟต
(สีฟ้า) (สีครามเข้ม)

เมื่อเก็บผลึกเตตระแอมมีนคอปเปอร์ (II) ซัลเฟตไว้ข้ามคืน สารนี้จะเปลี่ยนเป็นสารสีเขียวแกมฟ้า เพราะที่อุณหภูมิ 30 ^oC เตตระแอมมีนคอปเปอร์ (II) ซัลเฟตจะแยกสลายให้น้ำ และแอมโมเนียอย่างละ 1 โมเลกุล ได้สารใหม่ คือ

Cu( NH₃ )₄SO₄ . H₂O → Cu( NH₃ )₃SO₄ + NH₃ + H₂O

สีครามเข้ม สีเขียวแกมฟ้า
(คลิ้กชมได้) (คลิ้กชมได้)

ถ้าพิจารณาเลขออกซิเดชันของทองแดงในสารประกอบทั้ง 3 ชนิดจะพบว่ามีค่า +2 เท่ากัน แต่จำนวนลิแกนที่ล้อมรอบ Cu²⁺ มีไม่เท่ากัน

อ้างอิง : http://cms575.bps.in.th/group7/transition

ค้นหาบล็อกนี้

fah

ธาตุแทรนซิชัน

Homepage

ความคิดเห็น

แสดงความคิดเห็น

โพสต์ยอดนิยมจากบล็อกนี้

พันธะโควาเลนต์

ตารางธาตุ